Styczeń 2021
Udostępnij:

”Doskonałe zdrowie przez cały rok” - część 16


 

DOMOWA APTECZKA PIERWSZEJ POMOCY

wzmacnia odporność, ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe - TYMIANEK

 

Tymianek - inaczej macierzanka , tymianek właściwy -  uważany jest za roślinę pochodzącą od Bogów
i podarowany ludziom, aby im służył.
Posiada charakterystyczne drobne liście oraz fioletowe kwiaty, występujące
na szczytach pędów. Surowcem, który wykorzystuje się w medycynie naturalnej, jest niemal całe ziele tymianku 
- łodyga, liście oraz kwiaty - zbierane dwa razy w ciągu roku – w czerwcu oraz w sierpniu.

Nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa thymon, co oznacza
"do odkażania".

W tym pierwotnym znaczeniu widoczna jest jedna z najważniejszych cech tymianku.
Swoje przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i wzmacniające odporność właściwości
roślina zawdzięcza szeregowi składników aktywnych.
Wśród nich można wymienić: olejki eteryczne z dużą przewagą tymolu, czy garbniki i flawonoidy.
Tymianek zawiera witaminy A, C, B2, B6, beta karoten, niacynę, kwas foliowy i minerały, takie jak : potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan.

Nie każdy wie, że tymianek znakomicie wspomaga nasz układ odpornościowy i często jest stosowany
w terapii zwanej "tymiankowej" .

Wiele osób traktuje tymianek tylko i wyłącznie jako przyprawę, ale w naturoterapii  stosowany jest jako środek
do walki z wirusami i bakteriami. Stosuje się go często, by złagodzić kaszel, przede wszystkim kaszel męczący
i to zarówno kaszel mokry, jak i kaszel suchy.

Badania potwierdziły, że tymianek skutecznie zapobiega powstawaniu zakażeń bakteryjnych, grzybiczych
i wirusów, dlatego stosuje się go w leczeniu nie tylko kaszlu, ale i chorób gardła, krtani, jamy ustnej,
a nawet do zwalczania przykrego oddechu. Zawarty w roślinie tymol jest substancją hamującą wszelkie zapalenia.

Tymianek ma szerokie właściwości zdrowotne, m.in. hamuje rozwój grzybów chorobotwórczych na błonach śluzowych jamy ustnej i gardła, przewodu pokarmowego, i skóry.
W naturalnej medycynie wykorzystywany jest do leczenia dolegliwości układu pokarmowego i moczowego. Pomaga przy biegunkach, zaparciach i niestrawnościach. Dodany do potraw ułatwia ich trawienie
i przyspiesza przemianę materii. Ponadto łagodzi schorzenia jelit, żołądka i wątroby.

Działania:

- wykrztuśne – pobudza samoistne ruchy rzęsek nabłonka górnych dróg oddechowych, rozkurcza drogi oddechowe    i dzięki temu ułatwia wykasływanie zalegających wydzielin;

- antybakteryjnie - wyciąg z tymianku poleca się do dezynfekcji gardła i jamy ustnej;

- wzmaga wydzielanie śluzu i upłynnia zalegającą wydzielinę;

- poprawia trawienie – pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci, dzięki czemu ułatwia przyswajanie składników odżywczych z pokarmu;

- działa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego,

- oczyszczające – tymianek zawiera sporo flawonoidów – przeciwutleniaczy, które wspierają oczyszczanie organizmu z wszelkiego rodzaju toksyn i wolnych rodników;

- wspomaga regenerację komórek, co pozwala spowolnić proces starzenia.

 

Tymianek służy do wytwarzania olejku tymiankowego. Każdy z olejków eterycznych tymianku zajmuje bardzo ważne miejsce w zestawie leczniczym wspomagając układ odpornościowy. Jedne olejki tymiankowe ograniczają rozmnażanie bakterii, inne skutecznie działają na infekcje wirusowe, a jeszcze inne wspomagają regeneracje wątroby.

Warto, pamiętać aby zachować ostrożność przy stosowaniu tego ziela, gdyż tymol może być toksyczny dla naszej wątroby, jeśli zostałby podany w niewłaściwej dawce. Dlatego trzeba uwzględnić bezpieczny przepis, który można stosować przy infekcji wirusowej.

Zastosowanie: Do małej zakręcanej buteleczki wlej pięć kropli olejku eterycznego i jedną dużą łyżkę (ale co najmniej 15 ml) płynnego miodu. Wymieszaj dokładnie, do uzyskania jednolitego, kremowego koloru.
Zanurz wykałaczkę w mieszaninie, pamiętaj, aby spożywać bardzo niewielkie ilości, kilkukrotnie w ciągu dnia.
Nie wolno zażywać doustnie mieszaniny dłużej niż przez 5 dni.

Tymianek nie tylko leczy, ale i smakuje a nie każdy zdaje sobie sprawę z potencjału tej niepozornej rośliny. Ze względu na swój wyrazisty smak zajmuje wysokie miejsce w kuchni a razem z natką pietruszki, czosnkiem, cebulą i liśćmi laurowymi tworzy niezwykły bukiet przypraw.

Zioło dobrze komponuje się z rybami, drobiem, cielęciną, jagnięciną i wołowiną. Jest idealne jako dodatek
do zup, gulaszów, farszów, ale i do warzyw m.in. szparagów, brokułów, fasoli i pora.

Domowe sposoby na wykorzystanie tymianku!

Tymianek możemy stosować w postaci najróżniejszych środków leczniczych i kosmetyków.
Jako składnik występuje w szamponach na przetłuszczające się włosy, łupież, w syropach na kaszel, lekach na niestrawność i wielu innych. Preparaty pełne prozdrowotnych właściwości można także w prosty sposób przygotować samemu.

Syrop tymiankowy. Na kaszel i ból gardła warto przygotować domowy syrop z tymianku.
Wystarczy jedną łyżkę tymianku, jedną posiekaną cebulę i szklankę wody zagotować i dusić na wolnym ogniu przez 30 minut.
Po ostudzeniu i odcedzeniu dodać kilka łyżek miodu. Tak przygotowany syrop będzie naturalnym lekiem na infekcję gardła oraz na kaszel zarówno suchy, jak i mokry.

Olejek tymiankowy może być wykorzystywany na kilka sposobów. Używa się go do masaży, kąpieli aromateraupetycznych, inhalacji, aromatyzacji powietrza. W przypadku bezpośredniego stosowania na skórę należy pamiętać o rozcieńczeniu go z olejem bazowym. Wówczas trzeba 3–5 kropli olejku wymieszać z 10 ml oliwy
z oliwek. W inhalacji należy 5–10 kropli wlać do naczynia z gorącą wodą. Głowę nakryć ręcznikiem i głęboko wdychać unoszącą się parę. Do inhalacji olejek tymiankowy poleca się łączyć z innymi olejkami o podobnym działaniu. Popularnym zestawem są: 3 krople olejku tymiankowego, 1 kropla olejku manuka, 1 kropla olejku anyżowego.

W aromaterapii powinno się połączyć 5–10 kropli olejku z 2 łyżeczkami wody i podgrzewać w ceramicznym garnku. Podczas przyrządzenia aromateraupetycznych kąpieli dodaje się 10–15 kropli olejku wymieszanego wcześniej z solą czy miodem na 1/3 wanny napełnionej wodą o temperaturze 36–38ᵒC.
Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż kwadrans. Jako płukanka trzeba kilka kropli olejku rozcieńczyć w szklance letniej wody. Olejek tymiankowy wykorzystywany jest także jako odstraszasz owadów, dodatek wzbogacający środki czystości i kosmetyki.

 

Wykonanie olejku tymiankowego:

Do wykonania potrzeba:

* Czysta, wysterylizowana butelka z nakrętką

* Rozdrobnione świeże zioła w takiej ilości, żeby wypełniły szklany pojemnik do połowy (można też zamiast
        świeżych użyć ziół suszonych, co dodatkowo wzmocni intensywność ekstraktu)

* Spirytus, nie aromatyzowany 80%

* Drobne sitko, gaza lub papierowy filtr do odcedzenia płynu

* Moździerz

1.  W moździerzu potłucz i rozdrobnij świeże zioła tak, aby w sposób naturalny zaczęły uwalniać swoje olejki aromatyczne. Jeśli nie masz moździerza, może to być inne narzędzie, choćby tłuczek do mięsa i drewniana
lub ceramiczna deska.

2. Umieść zioła w szklanym pojemniku wypełniając go do połowy.

3. Zalej alkoholem w takiej ilości, żeby pozostało miejsce pozwalające na zmieszanie składników za pomocą wstrząsania.

4. Odstaw w chłodne, suche, ciemne miejsce na 30 dni. Codziennie mieszaj zawartość butelki.

5. Po 30 dniach bardzo dokładnie odcedź miksturę, żeby nie pozostały żadne osady. Nie odcedzone drobinki roślin mogą później zapychać spryskiwacz.

6. Wyciągu możesz zacząć używać już od razu, ale jeśli wolisz uzyskać jeszcze bardziej skoncentrowany zapach, powtórz cały proces raz lub dwa, tzn. do gotowego wyciągu znów dodaj świeżych lub suszonych ziół, odstaw na 30 dni i codziennie dokładnie mieszaj, itd.

7. Termin ważności takiego wyciągu jest praktycznie nieograniczony, jakkolwiek trzymaj butelkę szczelnie zamkniętą, żeby zapach się szybko nie ulotnił. Przechowuj ją w chłodnym i ciemnym miejscu. Najlepiej, jeśli produkt końcowy przelejesz do butelki z ciemnego szkła.

Podpowiedź - Tym sposobem można przygotować wyciągi wszelkich intensywnie pachnących roślin np. kwiatów bzu, lawendy, goździka, jaśminu, rumianku, mięty, tymianku, itd. Upewnij się jednak, że są to rośliny bezpieczne do celów kosmetycznych czy aromaterapeutycznych. W tym celu poradź się farmaceuty albo po prostu dokładnie zbierz informacje w Internecie. Produkt schowaj przed dziećmi.

Tymianek ma zastosowanie w kosmetyce, gdyż działa odkażająco, przeciwzapalnie i oczyszczająco na skórę, dlatego jest składnikiem wielu kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej.
W połączeniu z innymi ziołami, np. z rozmarynem, stanowi płukankę przeznaczoną do włosów przetłuszczających się. Tymianek jest składnikiem wielu ziołowych past do zębów regenerując uszkodzone dziąsła.

 

Moje zastosowania:

1.     Napar z tymianku – stosowanie wewnętrzne: zalewam jedną łyżkę stołową zioła szklanką wrzątku. Zaparzam pod przykryciem przez ok. 10 minut. Po tym czasie napar jest gotowy. Wystarczy przecedzić.
W zależności od celu, piję jak herbatę, przemywam nim skórę twarzy lub używam do płukania włosów.

Piję okresowo po 1/3 szklanki po posiłkach by wspomóc trawienie i zapobiec wzdęciom oraz używam do płukania jamy ustnej i płukania gardła.

2.     Suszenie: Do zasuszenia tymianek zbieram od czerwca do września jego gałązki kwitnące i zielone,
ale niezdrewniałe pędy, i suszę w pęczkach w zacienionym, przewiewnym miejscu.

3.     Tymianek można stosować zewnętrznie: Napar stosuję do przemywania i dezynfekcji skóry.
Można też z niego zrobić napar inhalacyjny, oczyszczający górne drogi oddechowe. Jak zawsze wskazany jest umiar. Tymianek może pomóc w leczeniu grzybicy stóp dodając trochę suszonego lub świeżego ziela do miski
i moczyć w niej stopy.

4.   Tymianek jest rośliną łatwą w uprawie, hoduję na balkonie lub w doniczce na parapecie, ale doskonale uprawia się w ogrodzie, ponieważ jest to roślina wieloletnia.

5.   Tymianek do jedna z najważniejszych przypraw w mojej kuchni. Ziołem przyprawiam rybę.
Dodaję do warzywnych zup, a szczególnie do zupy z każdej fasoli również z soczewicy.

 

Przeciwskazania

Tymianek zawiera tymol, który jest jednym z głównych dobroczynnych składników tymianku, lecz jego nadmiar może być groźny. Nie można pić zbyt często i zbyt dużo naparów z tymianku. Roślina ta zawiera olejek eteryczny, który może powodować np. nudności, wymioty, biegunkę, czy problemy z oddychaniem W dużych stężeniach tymol działa toksycznie na nasz organizm. Spożyty w większej ilości jest trujący i może doprowadzić do uszkodzenia wątroby, nerek, serca i układu nerwowego.

 

Informacje nie stanowią porad medycznych. Wskazana jest konsultacja lekarska.

 

Grażyna Tworek

 

Centrum Kultury i Kształcenia Ustawicznego
w Krakowie
Al. 29 Listopada 46
31-425
Kraków
12 662 52 87
© 2023 Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Projekt i wykonanie strony: Dział Informatyki UR
Redaktor strony: Magdalena Boś